Σηκώνεται το πέπλο μυστηρίου από τα αινιγματικά φεγγάρια του Κρόνου

Η αποστολή Cassini της NASA, που μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004, μετέδωσε τα πρώτα κοντινά πορτραίτα του Εγκέλαδου και του Ιαπετού, δύο παγωμένων δορυφόρων του πλανήτη που διαθέτουν νερό, ίσως ακόμα και ζωή.

Ο Εγκέλαδος, που παρά το επιβλητικό του όνομα έχει διάμετρο μόλις 500 χλμ, καλύπτεται από ολόλευκο στρώμα πάγου και είναι το πιο ανακλαστικό σώμα του Ηλιακού Συστήματος.

Κάτω από το λευκό πέπλο, οι οποίο οι επιστήμονες υποψιάζονται ότι ίσως βρίσκεται ένας τεράστιος, υγρός ωκεανός. Το εντυπωσιακότερο χαρακτηριστικό του δορυφόρου είναι ένας πίδακας ατμού που υψώνεται πάνω από το νότιο πόλο του.

Αστρονόμοι του Ινστιτούτου Διαστημικής Επιστήμης στο Κολοράντο παρουσιάζουν την Πέμπτη στο περιοδικό Nature δεδομένα που δείχνουν ότι ο ατμός πηγάζει από ρωγμές που διέκρινε το Cassini στο στρώμα πάγου.

«Αυτό που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα είναι τι προκαλεί την εκτίναξη» σχολιάζει στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Τζόζεφ Σπίτεϊλ, επικεφαλής της ομάδας. Η έρευνα βασίστηκε στη θερμική χαρτογράφηση της περιοχής των ρωγμών.

Όσον αφορά την πηγή ενέργειας που ίσως διατηρεί υγρό το νερό στο εσωτερικό του Εγκέλαδου, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η θερμότητα προέρχεται από την τριβή των υλικών στον πυρήνα, καθώς ο δορυφόρος παραμορφώνεται ανεπαίσθητα από τη βαρύτητα του γιγάντιου Κρόνου.

Εκτός όμως από τον Εγκέλαδο, το Cassini έστρεψε τα όργανά του και στον Ιαπετό, ένα εξίσου παράξενο, δίχρωμο φεγγάρι. Η μια του όψη γίνεται προοδευτικά όλο και πιο σκούρα, ενώ η άλλη πλευρά σταδιακά γίνεται κάτασπρη, κάτω από ένα λεπτό στρώμα χιονιού.

Τα νέα δεδομένα ίσως εξηγούν αυτή την εμφάνιση. Ο Ιαπετός φαίνεται ότι στο παρελθόν χτυπήθηκε μετωπικά από ένα σύννεφο σκόνης που πήγασε από τα εξώτερα φεγγάρια του Κρόνου. Η σκούρα σκόνη στη μια πλευρά του πλανήτη απορροφά το ηλιακό φως και θερμαίνει την επιφάνεια. Αν και η θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους -138 βαθμούς Κελσίου, η ζέστη είναι αρκετή για να εξαχνώσει τον πάγο. Ο υδρατμός που προκύπτει κινείται αργά προς την άλλη πλευρά του δορυφόρου, όπου ξαναπαγώνει και πέφτει σαν χιόνι.

Η θεωρία αυτή προτάθηκε πρώτη φορά πριν από 30 χρόνια, πριν το Cassini όμως ήταν αδύνατο να επιβεβαιωθεί.




ΠΗΓΗ