Η επιδίωξη Ερντογάν να προωθήσει προεδρικό σύστημα, ο ρόλος του στρατού
Ο Ερντογάν βλέπει τον εαυτό του ως τη δύναμη εκείνη που θα δημιουργήσει ένα νέο κράτος και μια νέα κοινωνία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αναλυτών
Οι γενικές εκλογές της 7ης Ιουνίου στην Τουρκία θα καθορίσουν όχι μόνο το πολιτικό σκηνικό για τα επόμενα πέντε χρόνια αλλά και ολόκληρη την πορεία της χώρας, ίσως και για δεκαετίες. Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιθυμεί να αντικαταστήσει το κοινοβουλευτικό σύστημα με ένα προεδρικό που θα τον μετατρέψει και επίσημα στον απόλυτο άρχοντα της Τουρκίας. «Το Βήμα» ρώτησε τη γνώμη δύο ειδικών σχετικά με τις εξελίξεις στη γείτονα.
«Τους τελευταίους μήνες η συζήτηση σχετικά με τις επερχόμενες εκλογές και το τι διακυβεύεται σε αυτές περιλαμβάνει και την ιδέα ότι πολλοί κοσμικοί Τούρκοι θα προτιμούσαν ένα στρατιωτικό πραξικόπημα από το να δώσουν στον Ερντογάν και στο AKP ακόμη μία εντολή και την πιθανότητα ενός πανίσχυρου προέδρου που θα σπρώξει τη χώρα σε μια μεγαλύτερη πολιτισμική - μεγαλύτερη ισλαμοποίηση - και πολιτική μεταμόρφωση - αυταρχισμό» μας είπε ο Δημήτρης Τριανταφύλλου, διευθυντής στο Κέντρο Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (CIES) στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη.
Ρευστή η κατάσταση, δύσκολες οι προβλέψεις
«Με την υποψία ότι το βαθύ κράτος επανέρχεται σε μια περίοδο που οι κατηγορούμενοι για την υπόθεση Εργκενεκόν και Βαριοπούλα απαλλάχθηκαν, υπάρχει η υπόθεση ότι ο στρατός τα έχει συμφωνήσει με τον πρόεδρο και κατά κάποιον τρόπο μοιράζονται την εξουσία. Αυτό προκύπτει εν μέρει και από το γεγονός ότι ορισμένες δημοσκοπήσεις αποκαλύπτουν πως το ποσοστό του AKP είναι γύρω στο 40% μόλις. Επίσης γίνεται συζήτηση για το αν οι φιλελεύθεροι πρέπει να υποστηρίξουν το φιλοκουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HDP) για να μπορέσει να μπει στο κοινοβούλιο ξεπερνώντας το όριο του 10% και έτσι να γίνει μία από τις δυνάμεις που θα ορίσουν τη μοίρα της Τουρκίας. Αυτή η ρευστή κατάσταση κάνει πολύ δύσκολες τις προβλέψεις. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι εικασίες όπως αυτή που ανέφερα πριν μπορεί να αποδειχθούν πως δεν είναι τίποτε άλλο παρά εικασίες» προσέθεσε ο καθηγητής Τριανταφύλλου.
Η Αϊσέν Καντάς, καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μπογάζιτσι στην Κωνσταντινούπολη, θεωρεί ότι, αν διεξαχθούν «δίκαιες και ελεύθερες εκλογές», το AKP δεν θα μπορέσει να εξασφαλίσει τις έδρες που επιθυμεί. Αυτός είναι ένας από τους λόγους, μας λέει, που ο Ερντογάν αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση του όσον αφορά τις ειρηνευτικές συνομιλίες με τους Κούρδους.
«Το γεγονός ότι το κόμμα μπορεί να μην αποσπάσει αρκετό αριθμό ψήφων για να εξασφαλίσει την "υπερπλειοψηφία" των 400 εδρών από μόνο του δεν είναι αποσταθεροποιητικό για κανέναν παρά μόνο για τον πρόεδρο. Η κυβέρνηση θα είναι ικανοποιημένη με το να κερδίσει απλά τις εκλογές. Αν το HDP δεν περάσει το 10%, κάτι που από μόνο του θα δώσει τις επιθυμητές 40-50 επιπλέον έδρες στο AKP, το κυβερνών κόμμα θα μπορέσει να αλλάξει το σύνταγμα. Ωστόσο, αν οι Κούρδοι παραμείνουν εκτός κοινοβουλίου, θα είναι πολύ αποσταθεροποιητική εξέλιξη για τη χώρα. Αυτές οι εκλογές είναι τόσο σημαντικές που υπάρχει η πιθανότητα να αυξηθούν τα επίπεδα νοθείας. Στις τοπικές εκλογές σε μερικούς δήμους τα αποτελέσματα ήταν αμφιλεγόμενα. Θα μπορούσαμε να περιμένουμε κάτι αντίστοιχο και τώρα, ειδικά αφού το διακύβευμα για τον ίδιο τον πρόεδρο είναι τόσο μεγάλο» συμπλήρωσε η καθηγήτρια Καντάς.
Η δυσαρέσκεια μεγαλώνει καθημερινά
«Το πόσο δίκαιες είναι οι εκλογές είναι ήδη υπό αμφισβήτηση, δεδομένου του δημόσιου χρήματος που διοχετεύεται στο κυβερνών κόμμα και της απεριόριστης κάλυψής του από τα μέσα ενημέρωσης σε βάρος των υπολοίπων. Επομένως το εκλογικό σύστημα γίνεται καθημερινά λιγότερο ανταγωνιστικό. Από την άλλη, ούτε και η οικονομία τα πηγαίνει πολύ καλά, στην εξωτερική πολιτική δεν πηγαίνουν όλα κατ' ευχήν και η δυσαρέσκεια των καθημερινών ανθρώπων μεγαλώνει ημέρα με την ημέρα» είπε.
Το ζήτημα, σύμφωνα με την καθηγήτρια Καντάς, είναι ότι τα προβλήματα στην Τουρκία τέμνονται και για αυτόν τον λόγο η αντιπολίτευση δεν μπορεί να επιτύχει τον επιθυμητό βαθμό ενότητας. Για παράδειγμα, μας εξήγησε, «όσοι υποστηρίζουν την ειρήνη με τους Κούρδους δεν υποστηρίζουν απαραίτητα το κοσμικό κράτος, μάλλον το αντίθετο. Και όσοι επιθυμούν τη διατήρηση του κοσμικού κράτους, στην πλειονότητά τους δεν υποστηρίζουν την ειρήνη με τους Κούρδους, αφού συνήθως πρόκειται για εθνικιστές ή αντι-ιμπεριαλιστές αριστερούς, όπως αυτοαποκαλούνται. Οι αλεβίτες, που συνθέτουν το ένα πέμπτο του πληθυσμού, αισθάνονται ολοένα πιο αποξενωμένοι και τόσο το CHP όσο και το HDP κυνηγούν τις ψήφους τους. Υπάρχουν κούρδοι αλεβίτες, υπάρχουν και τούρκοι αλεβίτες. Κάποιοι από αυτούς είναι κούρδοι εθνικιστές, άλλοι τούρκοι εθνικιστές. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον είναι δύσκολο να σχηματισθεί μια ενωμένη αντιπολίτευση. Αντίθετα, το στρατόπεδο του πολιτικού Ισλάμ έχει πολύ ξεκάθαρους στόχους, πολύ ξεκάθαρους εχθρούς και μια ιεραρχική δομή εξουσίας που βασίζεται στην τυφλή υποταγή. Με τις κατηγορίες για διαφθορά ο πρόεδρος αισθάνεται ότι πρέπει να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του, το βλέπει ως ζήτημα ζωής και θανάτου. Επιπλέον βλέπει τον εαυτό του ως τη δύναμη εκείνη που θα δημιουργήσει ένα νέο κράτος και μια νέα κοινωνία - συχνά η περίοδος διακυβέρνησης των Ρεπουμπλικανών αναφέρεται ως παρένθεση που είναι καιρός να κλείσει. Ολα αυτά καθιστούν αυτές τις εκλογές τις πιο σημαντικές που θα έχουν διεξαχθεί στην Τουρκία και μάλιστα μπορεί να είναι οι τελευταίες της "ρεπουμπλικανικής περιόδου"».
Μάλιστα, όσο πλησιάζει η 7η Ιουνίου, η Τουρκία θα βιώνει όλο και μεγαλύτερη ανασφάλεια, εκτιμά η καθηγήτρια Καντάς: «Την περασμένη εβδομάδα είχαμε εθνικό μπλακάουτ, την απαγωγή και τον θάνατο του εισαγγελέα Κιράζ και, αν μπορείτε να το πιστέψετε, μερικά ακόμη γεγονότα. Μέσα σε μόλις 48 ώρες κατέστη ξεκάθαρο ότι ως τις εκλογές η αβεβαιότητα στη χώρα θα αυξηθεί».
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου